AUTORKI I AUTORZY

Tania Arcimovich — badaczka, kuratorka, redaktorka projektu medialnego i pisma «pARTisan», jednego najważniejszych projektów kulturalnych na Białorusi. Absolwentka Państwowej Białoruskiej Akademii Sztuki. Była stażystką Eksperymentalnej Sceny Anatola Praudina w Sankt Petersburgu. W latach 2014-15 przebywała na rezydencji w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski (Polska) oraz Akademii Solitude (Niemcy). W 2018 roku zrobiła dyplom magisterski z badań nad kulturą na Europejskim Uniwersytecie Humanistycznym w Wilnie. Jest twórczynią Platformy Praktyk Performatywnych «Ziarna». Jest członkiem East European Performing Arts Platform. Jest współautorka projektu Kaptaruny Art Village — wioski artystów przy granicy białorusko — litewskiej, w której produkuje dwa festiwale: filmowy i literacki oraz warsztaty plastyczne.

Stanisław Barańczak (1946-2014) — poeta, krytyk, zasłużony tłumacz literatury angielskiej m.in. Wiliama Szekspira i wielu poetów amerykańskich (kilkadziesiąt książek). Był jednym z najważniejszych twórców Nowej Fali, grupy poetów debiutujących w II połowie lat 60., dla których przeżyciem pokoleniowym był Marzec 1968 i Grudzień 1970. Działacz KOR (Komitetu Obrony Robotników) i wykładowca na Latającym Uniwersytecie. Nowa Fala — grupa poetów zbuntowanych wobec literatury zastanej m.in. Ryszard Krynicki, Adam Zagajewski, Julian Kornhauser — zarzucała dotychczasowej literaturze powojennej brak «literackiego rozpoznania rzeczywistości» i to, że umie ją jedynie pokazywać w postaci groteski i poprzez sztukę estetyzującą. Ich bardziej interesowało funkcjonowanie języka w przestrzeni społecznej, choć i w tym kontekście poezja Stanisława Barańczaka jest bardzo kameralna «(…) o dramatach nie wspomina. Zamiast nich czytelnik otrzymuje obraz codzienności głęboko upodlonej» — tak pisał o tomiku «Tryptyk Michał Olszewski. „Tryptyk“ powstał w okresie zrywu Solidarności, czasie wielkich gestów i nadziei społecznych. W roku 1980 poeta z przyczyn politycznych wyemigrował do USA. Był wykładowcą m.in. na Harvard University. Do końca życia miał silne związki z polską kulturą.

Zbigniew Brzoza — reżyser teatralny i telewizyjny, wykładowca PWSFTiT w Łodzi; w latach 1997-2007 szef artystyczny warszawskiego Teatru Studio; następnie dyrektor artystyczny Teatru Nowego w Łodzi. Obecnie jest dyrektorem Festiwalu Czterech Kultur w Łodzi. Reżyseruje w Polsce i zagranicą.

Ireneusz Guszpit — nauczyciel akademicki na Uniwersytecie Wrocławskim i Wydziale Aktorskim Wrocławskiej PWST. Autor kilkudziesięciu artykułów o polskich misteriach teatralnych, teatrach i zjawiskach wokół teatralnych m.in. o Jerzym Grotowskim i Gardzienicach. Autor i współautor kilku książek m.in. wraz z M. Gołaczyńska Teatr — przestrzeń — ciało — dialog : poszukiwania we współczesnym teatrze (Wrocław 2006) oraz dwóch książek wydanych z Dariuszem Kosińskim. Jednym z najbardziej istotnych wątków jego twórczości są książki i materiały o Juliuszu Osterwie. Jest autorem odszyfrowania jego notatek Z zapisków. Juliusz Osterwa (Wrocław 1992) oraz Raptularza kijowskiego (Wrocław 2010). O sobie powiedział kiedyś: «Ja, belfer!. Zatem nie artysta, ale ten, który cudze dzieci uczy. I który za Józefem Knechtem, opisanym przez Hermanna Hessego belfrem gry szklanych paciorków, powtarza: „Szukam człowieka, który mnie potrzebuje“. Najpierw myśleć, potem uczyć. Myślenie daleko przed uczeniem. Praktykować — wystawiać siebie na niebezpieczeństwo; także — godzić się na zmianę. Praktykowanie myślenia o teatrze to poświadczanie sobą tego, co się mówi; to ucieczka od myślenia bezstylowego. To podejmowanie próby zmiany świadomości tych, których zaprasza się do praktykowania».

Marcin Kęszycki — aktor Teatru Ósmego Dnia z Poznania. Od 1972 współautor wszystkich scenariuszy i przedstawień Teatru Ósmego Dnia w Poznaniu a od 1972 roku — aktorem tego Teatru. Jest współtwórcą większości rewolucyjnych spektakli Teatru Ósmego Dnia — salowych i plenerowych. Współtworzył tzw. metody kreacji zespołowej i trening aktorski oparty na samopoznaniu i improwizacji jako podstawę metody budowania spektaklu. Pasjonat filmu. Współautor najnowszych spektakli salowych Teatru Ósmego Dnia: «I rozstawili namiot wśród nas», razem z Adamem Borowskim — premiera listopad ‘2015 oraz «Paragraf 196 KK (ćwiczenia z terroru)» — premiera grudzień ’2017.

Jolanta Kilian — kulturoznawczyni, producentka i autorka filmów; pracowała w kilku alternatywnych polskich teatrach i w Berlinie; pisze scenariusze do filmów i dramaty teatralne (sztuka teatralna «Tranzyt» została nagrodzona na EURODRAM 2015) oraz teksty o kulturze i teatrze; od 2004 roku zrealizowała serię wykładów pt. «Teatr, który nie opuścił historii» w Azerbejdżanie, Uzbekistanie i Kirgistanie — wykłady przerodziły się w projekt realizacji przedstawień, warsztatów teatralnych i prezentacji spektakli. Jednym z przedmiotów jej zainteresowań są przemiany społeczno-kulturowe, przenikanie i przekształcanie się kultur oraz relacje między kulturą, społeczeństwem i człowiekiem — przestrzenie sztuki zaangażowanej społecznie i politycznie, a przede wszystkim sztuka podejmująca tematy feminizmu. Prowadziła badania wokół tych zagadnień w Azji Centralnej i na Ukrainie, jednak od lat 90. Białoruś pozostaje jej głównym polem zainteresowań. Była inicjatorką i dyrektorką Międzynarodowego Festiwalu Artystycznego «Mińska Wiosna» 2000 w Mińsku na Białorusi; współproducentka I Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Ulicznych w Biszkeku w Kirgistanie (2007), autorka projektu filmów dokumentalnych «15minut: Białoruś!». Prezeska Stowarzyszenie Młodych Twórców — «Ku Teatrowi».

Mirosław Kocur — z wykształcenia inżynier budowy mostów i reżyser teatralny, antropolog teatru, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego i PWST w Krakowie, absolwent Politechniki Wrocławskiej i Wydziału Reżyserii Dramatu na PWST w Krakowie (1986). Przetłumaczył z antycznej greki tragedię Prometeusz w okowach, przypisywaną Ajschylosowi i to był początek jego badań na teatrem antycznym, którym towarzyszyły realizacje przedstawień m.in. Bachantki Eurypidesa oraz Antygona Sofoklesa. Opublikował m.in. Teatr antycznej Grecji (2001) i We władzy teatru. Aktorzy i widzowie w antycznym Rzymie (2005). Uczestniczył w przedsięwzięciach Teatru Laboratorium Jerzego Grotowskiego. Pracował jako kierownik artystyczny w tzw. Drugim Studio Wrocławskim (1987-1990). W 1991 był dyrektorem międzynarodowego festiwalu sztuki «Broken Walls» w Kalifornii. Reżyserował w teatrach w Polsce, Szwajcarii, Włoszech, Wielkiej Brytanii, Grecji i Stanach Zjednoczonych. Ostatnio wydał Drugie narodziny teatru. Performanse mnichów anglosaskich (2010) i Teatr bez teatru. Performanse w Anglii Wschodniej u schyłku średniowiecza (2012). Jest autorem projektu Źródła Teatru http://www.zrodlateatru.pl, w którym poprzez performatykę bada powstawanie teatru — emergencję (wyłanienie się) performansu. Podążając za Antoninem Artaud, swoje badania przeprowadził na Bali. «Francuski wizjoner uznał gest za źródło każdego języka, także języka teatralnego. Tancerzy w bogatych kostiumach nazwał „ruchomymi hieroglifami“. Wychwalał ich dyscyplinę i pokorę. Zamiast indywidualnych popisów i epatowania własnym ego, Balijczycy — zdaniem Artauda — proponowali trans i egzorcyzm»…. czyli po prostu teatr.

Leszek Kolankiewicz — Leszek Kolankiewicz, kulturoznawca, antropolog widowisk; długoletni współpracownik Jerzego Grotowskiego i współredaktor jego tekstów, od 2012 dyrektor Ośrodka Kultury Polskiej na Sorbonie, 2005 —2012 dyrektor Instytutu Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim; 2007–2011 przewodniczący Komitetu Nauk o Kulturze PAN; członek Polskiego Komitetu do spraw UNESCO, 2010–2012 przewodniczący Zespołu ds. niematerialnego dziedzictwa kulturowego w MKiDN, 2005–2009 wiceprezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego; od 1992 współpracownik International School of Theatre Anthropology. Książki: Na drodze do kultury czynnej (1978), Święty Artaud (1988, 2001), Samba z bogami. Opowieść antropologiczna (1995, 2007), Dziady. Teatr święta zmarłych (1999), Wielki mały wóz (2001). Odbył wiele podróży badawczych na kilku kontynentach. Badał także Święto Radaunicy na Białorusi. Kultowy profesor i kultowe książki, na których wychowało się kilka pokoleń ludzi teatru. Niedługo ukaże się w Polsce książka oczekiwana przez wielu czytelników na świecie «The experience of experience. Wyznania» — o Jerzym Grotowskim.

Dariusz Kosiński — prof. w Katedrze Performatyki Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Prowadzi wszechstronne badania dotyczące polskich tradycji teatralnych, w tym sztuki aktorskiej i przedstawień. Najnowsze publikacje: Polska sztuka aktorska XIX wieku w piśmiennictwie teatralnym swej epoki (Kraków 2005), Polski teatr przemiany (Wrocław 2007) oraz autorska synteza dziejów polskich przedstawień Teatra polskie. Historie (Warszawa 2010). Odrębnym przedmiotem jego badań jest twórczość i idee Jerzego Grotowskiego; jest autorem popularnej biografii artysty Grotowski. Przewodnik (Wrocław 2009) i współredaktorem Tekstów zebranych Jerzego Grotowskiego (Wrocław 2012). W latach 2010–2013 był dyrektorem programowym Instytutu im. J. Grotowskiego we Wrocławiu. Wspólnie z Ireneuszem Guszpitem wydał Juliusza Osterwy. Przez teatr — poza teatr (Kraków 2004) oraz Antygona, Hamlet, Tobiasz… (Kraków 2007). Obecnie rozwija badania w kierunku analiz współczesnych przedstawień i dramatów społecznych, m.in. związanych z katastrofa smoleńską (Teatra polskie. Rok katastrofy (Warszawa 2012). Od 2014 jest zastępcą dyrektora Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. Jest także wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych.

Joanna Krakowska — historyczka teatru współczesnego, eseistka, tłumaczka, redaktorka. Pracuje w Instytucie Sztuki PAN, jest wicenaczelną miesięcznika «Dialog». Współautorka książek «Soc i sex. Diagnozy teatralne i nieteatralne» (2009) oraz «Soc, sex i historia» (2014); autorka monografii «Mikołajska. Teatr i PRL» (2011) nominowanej do nagród literackich Gryfia i Nike. W Instytucie Teatralnym w Warszawie realizuje projekt «Teatr publiczny. Przedstawienia» (www.teatrpubliczny.pl) i kieruje grantem «HyPaTia. Kobieca historia polskiego teatru». Jej twórczość i cykle wykładów są często spontaniczną i bezkompromisową intelektualnie reakcją na wydarzenia i konflikty w życiu społeczno — kulturowym Polski. Precyzyjnie analizuje język publicznej debaty i wypowiedzi ludzi, będący bohaterami tych «skandali». Tak też było w przypadku bezprecedensowego odwołania słynnego spektaklu «Golgota Picnic» według dramatu Argentyńczyka Rodrigo Garcii na Festiwalu Malta w Poznaniu w 2014 roku, decyzją jego dyrektora Michała Merczyńskiego. Zastosowano tu tzw. cenzurę prewencyjną na wniosek prawicowych władz i środowisk klerykalnych, które nie znając dramatu ad hock określiły go jako obrazoburczy i niepoprawny politycznie. Merczyński odmówił artystom zagrania spektaklu, tym samy ulegając autocenzurze i «rzeczywistości, która decyduje za nas w ważnych sprawach».

Wojciech Krukowski (1944-2014) — historyk sztuki, kurator wystaw, wieloletni dyrektor Centrum Sztuki Współczesnej (CSW), twórca Teatru Akademia Ruchu, założyciel grupy, mentor wielu pokoleń artystów. Akademia Ruchu powstała w 1973 roku jako artystyczny kolektyw, który wykracza poza ramy teatru alternatywnego i łączy wiele elementów: teatr, performans, sztuki wizualne. Był «mózgiem» wszystkich zdarzeń, akcji, spektakli, których odbyło się przeszło 600. W 1999 roku otrzymał honorową nagrodę za całokształt twórczości na IX Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Eksperymentalnych w Kairze. Był autorem tekstów teatralnych, poezji i scenariuszy. Wojciech Krukowski: «Myślę, że życie daje sztuce szansę, właśnie odreagowania, wskazywania przy pomocy niezwyczajnych środków tego, co jest problemem i tego, co może pozwolić człowiekowi, jednostce na wyniesienie się ponad choroby tej rzeczywistości» — cytat z filmu dokumentalnego «Akademia Ruchu» Andrzeja Sapiji.

Sviatlana Kurs — pisarka, autorka, dziennikarka radiowa i telewizyjna, tłumaczka literatury polskiej na język białoruski m.in. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, tekstów o kulturze, o teatrze i filmie m.in. dla pisma «pARTisan», autorka scenariuszy. Czasami tłumaczy na język rosyjski. Autorka tłumaczenia sztuki teatralnej «Tranzyt» Jolanty Kilian (sztuka zdobyła III miejsce w EURODRAM 2015 — europejska sieć sztuk teatralnych — w kategorii sztuk przetłumaczonych na język rosyjski. Od 2000 roku współpracuje ze Stowarzyszeniem Młodych Twórców — «Ku Teatrowi» jako tłumaczka i współautorka projektów. Od 2011 roku związana z projektem «15 minut: Białoruś!». Jest autorką tłumaczenia na język białoruski książki «Przewodnik dokumentalisty» Grażyny Kędzielawskiej. Jedna z czołowych feministek białoruskich i aktywistka społeczna, a także promotorka polskiej kultury na Białorusi.

Tomasz Rodowicz — historyk filozofii, aktor, muzyk, reżyser. Uczestniczył w parateatralnych działaniach Jerzego Grotowskiego w Teatrze Laboratorium. Od 1977 współtworzył teatr «Gardzienice», gdzie był jednym z liderów zespołu. W Metamorfozach według Apulejusza zagrał główną rolę — Lucjusza. Był też odpowiedzialny za gardzienicki projekt Orkiestra Antyczna, w ramach którego rekonstruowano antyczne instrumenty i próbowano odtworzyć brzmienie starożytnej muzyki. W 2004 roku odszedł z «Gardzienic» i stworzył Teatr Chorea. Wyreżyserował trylogię opartą na utworach starożytnych dramaturgów: Hode Galatan (2003), Po ptakach (2005), Bakkus (2006). Jest autorem muzyki do Tezeusza w labiryncie (2004) i reżyserem Śpiewów Eurypidesa (2007) oraz Gier (w) Pana Cogito (2008). Często także jest aktorem w realizowanych w Chorei spektaklach. Siedzibą Teatru Chorea jest Fabryka Sztuki w Łodzi, gdzie Teatr wraz z innymi polskimi i zagranicznymi grupami teatralnymi realizuje projekty teatralne, edukacyjne i społeczne.

Tadeusz Różewicz (1921 — 2014) — poeta, dramatopisarz, scenarzysta filmowy, prozaik, satyryk, tłumacz poezji węgierskiej. Jeden z najwszechstronniejszych i najbardziej twórczych kontynuatorów literackiej awangardy w kraju i na świecie. Wielokrotnie wymieniany jako kandydat do Nagrody Nobla. Po tragedii Auschwitz i II wojnie światowej, kiedy artystom wydawało się, że nie można nic więcej powiedzieć, on swoimi wierszami nadawał nowy kształt poezji. Jego dwa tomiki wierszy «Niepokój» (1947) i «Czerwona rękawiczka» (1948) uznano za rewolucyjne. Czesław Miłosz odpowiedział na nie w tomie «Ocalenie». W latach 1958- 1959 napisał «Kartotekę» działo reformujące sposób inscenizacji i światowe dokonania teatru absurdu. To był gorzki obrachunek Różewicza z biografią swojego pokolenia, które bezskutecznie usiłuje odnaleźć się w powojennym chaosie życia, we współczesności. Inne znane dramaty m.in. «Świadkowie albo nasza mała stabilizacja», «Stara kobieta wysiaduje», «Białe małżeństwo» czy «Do piachu» — były równie nowatorskie jak i kontrowersyjne tematy w nich poruszane. Różewicz z wielkim talentem i wyczuciem teatru i słowa sięgał po «trudną historię» łącząc ją z dramatami współczesnego człowieka. Jego autorska koncepcja «sztuki pisanej na scenie» zrewolucjonizowała światowy teatr. Nie ma sezony teatralnego, aby gdzieś w świecie nie odbywała się choćby jedna premiera spektaklu według dramatu Tadeusza Różewicza.

Izabela Skórzyńska — profesorka w Zakładzie Dydaktyki i Historii na UAM w Poznaniu. Historyk, pedagog, redaktor, autorka wielu publikacji naukowych, szefowa projektów badawczych. Zajmuje się badaniami nad pamięcią i historią widowisk, problematyką polsko — niemiecką, polską i pamięcią po komunizmie oraz emancypacja w edukacji historycznej — obecność kobiet oraz edukacja wielokulturowa. Wydała dwie monografie Teatry poznańskich studentów (1953-1989). Historie. Konteksty. Interpretacje (Poznań 2002) oraz Widowiska przeszłości. Alternatywne polityki pamięci 1989-2009 (Poznań 2010). Współpracowała m.in. przy książkach Dialog(i) w kulturze (Poznań 2001), Inscenizacje pamięci (Poznań, 2007) z Université Laval Québec, Doświadczenie i pamięć. Europa Środkowo-Wschodnia między przestrzenią doświadczenia i horyzontem oczekiwań (Poznań 2010), Do zobaczenia za rok w Jerozolimie. Deportacje polskich Żydów w 1938 roku z Niemiec do Zbąszynia (Zbąszyń — Poznań 2012), Zbigniew Cynkutis. Aktor — animator twórczych procesów (Łódź 2012).

Marta Strzałko — aktorka Teatru Biuro Podróży, w zespole od 1989 roku. Pedagog, administrator, producentka i współtwórczyni międzynarodowych projektów teatralnych realizowanych w trudnych miejscach świata, tam gdzie granie spektakli teatralnych wydaje się niemożliwe, ze względu na konflikty polityczne, społeczne, efekty wojny. Współpracowała przy tworzeniu spektakli: Łagodny koniec śmierci, Giordano, Carmen Funebre, Nie wszyscy są z nas, Pijcie ocet, Panowie, Selenauci, Millennium Mysteries, Rękopis znaleziony w Saragossie, Zaćmienie, Świniopolis, Makbet, kim jest ten człowiek we krwi?, HofD, Tunel, Planeta Lem. Objechała z Teatrem Biuro Podróży niemal cały świat. Prowadzi warsztaty teatralne z aktorami w różnych przestrzeniach kulturowych. Ostatni spektakl «Wot, takaja żyźń (premiera w grudniu 2015) był prezentowany w kilku miastach na Białorusi.

Święcicki Klaudiusz — historiyk, adiunkt na UAM w Poznaniu, Dziekan Wydziału Nauk o Kulturze i Turystyce, prorektor Gnieźnieńskiej Szkoły Wyższej Milenium (2006 — 2013). Współpracuje z Ośrodkiem Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka w Krakowie. Zainteresowania naukowe skupiają się wokół historii kultury, szczególnie historii teatru, antropologii teatru, performatyki widowisk społeczno-kulturowych w ujęciu historycznym, pamięci i dziedzictwa kulturowego oraz historii mówionej. Autor dwóch monografii: Małe ojczyzny Europy w teatrze Tadeusza Kantora (Kraków-Gniezno 2002), Historia w teatrze Tadeusza Kantora (Poznań 2007) oraz kilkudziesięciu artykułów poświęconych Tadeuszowi Kantorowi. Redaktor prac zbiorowych: Polacy wobec wielości kultur. Wczoraj — dziś — jutro (Gniezno 2009) oraz Europa Środkowa i Wschodnia jako przestrzeń spotkania. Na szlakach tradycji kultury (Gniezno 2012). Członek międzynarodowego zespoły badawczego «Galicja 1772-1918». Animator życia kulturalnego.


Leave a Reply


pARTisan©, 2012-2024. Дызайн: Vera Reshto. Web development by Kasten Technology